జాతీయ రాజ్యాంగ దినోత్సవం

భారత రాజ్యాంగం కేవలం చట్టాల పుటలే కాదు — అది స్వాతంత్య్ర పోరాటం, సామాజిక మెరుగుదలల ఆశలు, మరియు బహుముఖ రాజనీతిక చర్చల ఫలితం. క్రింది ముఖ్యాంశాలు ఇందులో ముఖ్యమైన పాత్ర వహించాయి:

1. రాజ్యాంగ పరిషత్ (Constituent Assembly)

• ఏర్పాటు: కేబినెట్ మిషన్ ప్లాన్ (Cabinet Mission Plan) సిఫార్సుల మేరకు 1946లో రాజ్యాంగ పరిషత్‌ను ఏర్పాటు చేశారు.
• మొదటి సమావేశం: 1946, డిసెంబర్ 9న జరిగింది.
• శాశ్వత అధ్యక్షులు: 1946, డిసెంబర్ 11న డా. బాబూ రాజేంద్రప్రసాద్‌ను రాజ్యాంగ పరిషత్‌కు శాశ్వత అధ్యక్షుడిగా ఎన్నుకున్నారు.
• ముసాయిదా కమిటీ: డా. బి.ఆర్. అంబేద్కర్ అధ్యక్షతన 7 మంది సభ్యులతో కూడిన ముసాయిదా కమిటీ 1947, ఆగస్టు 29న ఏర్పాటైంది.

2. రాజ్యాంగ నిర్మాణానికి పట్టిన సమయం

రాజ్యాంగాన్ని రూపొందించడానికి ముగింపు సమయం: 2 సంవత్సరాలు, 11 నెలలు మరియు 18 రోజులు. ఈ సమయంలో రాజ్యాంగ పరిషత్ మొత్తం 11 సెషన్లు నిర్వహించి సుమారు 2,000 సవరణలను చర్చించింది. దాదాపు ₹64 లక్షల (ఆనాటి విలువ) ఖర్చు వచ్చింది.

II. రాజ్యాంగం యొక్క మూల స్తంభాలు (Pillars of the Constitution)

భారత రాజ్యాంగం కొన్ని మూల భావనలపై స్థాపించబడింది. ఇవి దేశ పాలనకు మార్గదర్శకాలు:

1. ప్రవేశిక (Preamble) — రాజ్యాంగం యొక్క ఆత్మ

భారత ప్రజలమైన మేము, భారతదేశాన్ని సర్వసత్తాక సామ్యవాద లౌకిక ప్రజాస్వామ్య గణతంత్ర రాజ్యంగా నిర్మించుకోవడానికి, పౌరులందరికీ:

సాంఘిక, ఆర్థిక, రాజకీయ న్యాయాన్ని;

ఆలోచన, భావప్రకటన, విశ్వాసం, ఆరాధనల స్వాతంత్ర్యాన్ని ;

అంతస్తుల్లోనూ, అవకాశాల్లోనూ, సమానత్వాన్ని చేకూర్చడానికి;, వారందరిలో

వ్యక్తిత్వ గౌరవాన్ని, జాతీయ సమైక్యతను సంరక్షిస్తూ సౌభ్రాతృత్వాన్ని పెంపొందించడానికి;

మన ఈ రాజ్యాంగ పరిషత్ లో 1949, నవంబర్ 26వ తేదీన ఎంపిక చేసుకొని, శాసనంగా రూపొందించుకున్న ఈ రాజ్యాంగాన్ని మాకు మేము సమర్పించుకుంటున్నాము.

ప్రవేశికలో భారతదేశ లక్ష్యాలు సంక్షిప్తంగా చెప్పబడాయి. ముఖ్య పదాలు:

• సార్వభౌమ (Sovereign): దేశీయ మరియు విదేశీ విషయంలో స్వతంత్రత.
• సామ్యవాద (Socialist): సంపద సమాన పంపిణీ లక్ష్యం.
• లౌకిక (Secular): మతపరంగా ప్రభుత్వం తటస్థంగా ఉంటుంది.
• ప్రజాస్వామ్య (Democratic): ప్రజలచే ప్రభుత్వం ఎన్నుకోవబడుతుంది.
• గణతంత్ర (Republic): రాష్ట్రపతి ప్రజా ప్రాతినిధ్య విధానం ద్వారా ఉంటాడు.

2. ప్రాథమిక హక్కులు (Fundamental Rights)

ప్రతి పౌరుడికి రాజ్యాంగం కల్పించిన అత్యవసర హక్కులు — సమానత్వం, వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛ, దోపిడీ నుండి రక్షణ, మత స్వేచ్ఛ, విద్యా-సాంస్కృతిక హక్కులు మరియు రాజ్యాంగ పరిహార హక్కు. ఇవి కోర్టుల ద్వారా అమలవుతాయి.

3. రాజ్య విధాన ఆదేశిక సూత్రాలు (DPSP)

ప్రభుత్వం చట్టాలు రూపొందించినప్పుడు పాటించవలసిన సూత్రాలు — సామాజిక నియమాలు, సంక్షేమ విధానాలు, మరియు ఆర్థిక పునర్నిర్మాణం కోసం మార్గదర్శకాలు.

III. అంబేద్కర్: జ్ఞాన సముద్రం (Dr. B. R. Ambedkar)

డా. బి.ఆర్. అంబేద్కర్ రాజ్యాంగ నిర్మాణంలో ప్రధాన వక్త మరియు సామాజిక పునర్నిర్మాణానికి మార్గదర్శకుడెనడన్నారు. ప్రధాన అంశాలు:

• నిరాడంబర జీవితం: చిన్ననాటి నుంచి కుల వివక్షకు గురైనప్పటికీ విద్యపై అపారమైన ఆసక్తి మరియు పట్టుదల చూపారు.
• బహుముఖ ప్రజ్ఞాశాలి: న్యాయవేద తత్వం, ఆర్థికశాస్త్రం, చరిత్ర మరియు సామాజిక తత్వశాస్త్రాలలో విస్తృత పాఠాలు.
• మహిళా సాధికారత: హిందూ కోడ్ బిల్స్ ద్వారా మహిళల హక్కుల సాధనకు ఆయన చేయదల్చిన కృషి గుర్తింపు పొందింది.

IV. రాజ్యాంగ దినోత్సవం 2025 NOV 26: 

ఈ రోజును జరుపుకోవడం ద్వారా ప్రయోజనాలు మరియు ప్రధాన దృష్టి కేంద్రీకరణ అంశాలు:

• పౌరుల బాధ్యత: హక్కులకు తోడు వారగించబడిన భూమికలు — Fundamental Duties గురించి అవగాహన పెంచడం.
• ప్రజాస్వామ్య పరిరక్షణ: రాజ్యాంగ విలువలు, స్వతంత్ర సంస్థల రక్షణకు ప్రజల పాల్గొనడం。
• అంబేద్కర్ ఆశయ సాధన: సమానత్వం మరియు సామాజిక న్యాయం కోసం టూల్కిత కార్యక్రమాలు.

📝 చారిత్రక నేపథ్యం

• • రాజ్యాంగ ముసాయిదా కమిటీ రూపొందించిన రాజ్యాంగానికి 1949, నవంబరు 26న ఆమోదం లభించింది. దీంతో ఆ తేదీని జాతీయ రాజ్యాంగ దినోత్సవం’గా జరుపుకోవాలని ప్రభుత్వం భావించింది. 2015 భారత రాజ్యాంగ నిర్మాత బీఆర్ అంబేడ్కర్ 125వ జయంతి సందర్భంగా జయంతి ఉత్సవాలను ఘనంగా జరపాలని నరేంద్రమోదీ ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. ఆ ఏడాది నుంచి నవంబరు 26ను రాజ్యాంగ దినోత్సవంగానూ ప్రకటించింది. నాటి నుంచి ఏటా దీన్ని నిర్వహిస్తున్నారు..